anlatım bozukluğu ne demek?

Anlatım Bozukluğu

Anlatım bozukluğu, bir cümlede anlamın net ve doğru bir şekilde ifade edilememesi durumudur. Bu durum, dilbilgisi kurallarına uyulmaması, kelime seçimindeki hatalar, gereksiz kelime kullanımı veya mantık hataları gibi çeşitli nedenlerden kaynaklanabilir. Anlatım bozuklukları, cümlenin anlaşılmasını zorlaştırır veya tamamen yanlış anlaşılmasına yol açabilir.

Anlatım Bozukluğunun Nedenleri:

• Gereksiz Sözcük Kullanımı: Bir cümlede anlamı değiştirmeyen veya pekiştirmeyen sözcüklerin kullanılmasıdır. Bu tür sözcükler, cümleyi gereksiz yere uzatarak anlatımı bozar. Örnek: "Aşağı yukarı yaklaşık iki saat bekledik." (https://www.nedemek.page/kavramlar/gereksiz%20sözcük%20kullanımı)
• Sözcüğün Yanlış Anlamda Kullanılması: Kelimelerin anlamlarını bilmeden veya karıştırarak kullanılması, anlatım bozukluğuna yol açar. Örnek: "Bu yılki enflasyon çok arttı." (enflasyon yerine hayat pahalılığı kastediliyorsa)
• Anlam Belirsizliği: Cümlede birden fazla anlama gelebilecek ifadelerin kullanılmasıdır. Bu durum, cümlenin net bir şekilde anlaşılmasını engeller. Örnek: "Öğretmen, öğrenciyi sever." (Öğretmen mi öğrenciyi seviyor, öğrenci mi öğretmeni?)
• Çatı Uyuşmazlığı: Cümlede etken ve edilgen çatılı fiillerin uyumsuz kullanılmasıdır. Örnek: "Yemekler yenilip dışarı çıkıldı." (Yemekler başkası tarafından yenildiği için edilgen, dışarı çıkıldı ise etken çatılıdır.)
• Tamlama Yanlışları: İsim ve sıfat tamlamalarında yapılan hatalardır. Örnek: "Araba kaza nedeni..." (Araba kazasının nedeni olmalıydı.)
• Özne-Yüklem Uyuşmazlığı: Cümlede özne ve yüklemin sayı, kişi veya olumluluk-olumsuzluk bakımından uyumsuz olmasıdır. Örnek: "Ben ve kardeşim sinemaya gittik." (Ben ve kardeşim çoğul olduğu için "gittik" doğru kullanımdır, ancak "gittim" yanlış olurdu.)
• Tümleç Eksikliği: Cümlede bulunması gereken tümlecin (dolaylı tümleç, belirtili/belirtisiz nesne, zarf tümleci) eksik olmasıdır. Örnek: "Kitabı okudum." (Kimi/neyi okudum sorusunun cevabı yoksa belirtili nesne eksikliği vardır.)

Anlatım Bozukluklarını Giderme Yolları:

• Cümleyi dikkatlice okuyarak anlamı netleştirmeye çalışmak.
• Gereksiz kelimelerden kurtulmak.
• Kelimelerin doğru anlamlarını öğrenmek ve uygun kelimeleri seçmek.
• Dilbilgisi kurallarına uymak.
• Cümleyi farklı şekillerde ifade ederek en doğru ve anlaşılır olanı bulmak.